Historie

Historie

De Heeren sociëteit

Op 21 mei 1803 besluiten 26 vooraanstaande inwoners van Zaltbommel tot het oprichten van een sociëteit. Een naam heeft de sociëteit nog niet. Pas bij het 25-jarig bestaan in 1828 wordt de naam ‘De Verdraagzaamheid’ ingevoerd.

Tot 1869 komen de leden bijeen in het Stadskoffiehuis. Omdat men niet tevreden is over deze locatie wordt besloten om een eigen gebouw te stichten. Benjamin Frederik David Philips belast zich met de financiering van de bouw. Francois de Virieu wordt voorzitter van de bouwcommissie en stadsarchitect A.M.A. Gulden tekent voor het ontwerp. De bouw verloopt spoedig en op 2 oktober 1871 kan voorzitter Bernard van Merlen het nieuwe gebouw in aanwezigheid van 56 leden openen. Bouw en inrichting hebben circa 18.000 gulden gekost. In de oostgevel van het gebouw wordt een steen aangebracht met de naam van de bestuursleden en de architect.

Vijf jaar na de opening overlijdt Francois Willem de Virieu die zesenzestig jaar lid is geweest. Hij is een typerend voorbeeld van het ledenbestand dat leden van alle vooraanstaande families uit Zaltbommel telt zoals Van Benthem van den Berg, Vermeulen, Thooft, Philips, Blomhert, Lenshoek en Van de Garde. Uit hun midden komen de stadsbestuurders en regenten van instellingen als het Grote Bommelsche Gasthuis, het Oude Mannen en Vrouwenhuis en de Maatschappij tot Nut van het Algemeen. De afstand tussen de leden en het grootste deel van de Zaltbommelse bevolking blijkt uit het feit dat de voordeur uitsluitend mag worden gebruikt door leden en personeel van de sociëteit. Anderen die het café op de benedenverdieping willen bezoeken moeten gebruik maken van een deur aan de oostzijde van het gebouw (nog steeds zichtbaar). Tot ver in de twintigste eeuw vormt het ledenbestand een afspiegeling van de bovenlaag van de bevolking van de stad, met enkele leden van buiten zoals burgemeesters en steenfabrikanten.

De Beelden aan de Waalkade

In 1995 na de evacuatie, is men begonnen met het verzwaren en verhogen van alle dijken. In Zaltbommel gebeurde dat op een heel bijzondere manier. De dijk langs de Waalkade en de Molenwal werd helemaal weggegraven en daarvoor in de plaats kwamen muren. Er kunnen zelfs nog extra schotten op worden gezet, als dat nodig is. Op het strand staat een hoog beeld van een jongen in zijn zwembroek: ‘de Waterjongen’ van Marcel Smink (1998). Hij heeft zijn arm uitgestrekt. Als het water weer eens zo hoog stijgt dat zijn vingers en zijn lippen bijna nat worden, dan word het tijd om de veilige schotten op de muren te zetten. Op het pleintje staat zijn broertje. Die steekt ook zijn arm uit. Als je naast hem op je hurken gaat zitten, dan zul je zien dat die twee jongens elkaar op precies dezelfde hoogte aanstaren. Je kijkt dan net over het bovenste randje van de muur.